در ميان اين همه دستاورد، به نظر مي‌رسد خبر جنبي جشنواره مبني بر توليد ابررايانه ملي به عنوان طرح كلان ملي كه از مدت‌ها پيش وعده آن داده شده بود بيش از همه توجه عمومي را به خود جلب كرد. چراكه به گفته معاون علمي رياست جمهوري با اجراي طرح كلان توليد ابررايانه ملي، ايران به جمع كشورهاي داراي برترين ابررايانه‌هاي دنيا پيوسته است. ‌ اصطلاح ابررايانه، به عنوان رايانه‌اي كه از نظر ظرفيت پردازش و سرعت محاسبه از ديگر كامپيوترها قوي‌تر عمل مي‌كند براي اولين بار در دهه 1960 مطرح شد. البته معناي ابررايانه تا حدي متغير است، به طوري كه ابررايانه‌هاي امروزي ، ‌فردا ديگر كاربردي نخواهند داشت.

ابررايانه‌ها در كارهايي كه به محاسبات زياد و دقيق نيازمند هستند ازجمله پيش‌بيني وضع هوا، تحقيقات آب و هوايي (كه شامل گرم شدن جهاني مي‌شود)، نمونه‌سازي مولكولي، محاسبه ساختار‌ها و خصوصيات تركيب‌هاي شيميايي، شبيه‌سازي‌هاي فيزيكي (مانند شبيه‌سازي هواپيما در تونل باد، شبيه‌سازي انفجار جنگ‌افزار‌هاي هسته‌اي و تحقيقات در مورد جوش هسته‌اي) و... كاربرد دارند و به همين دليل موسسه‌هاي نظامي و علمي از بزرگ‌ترين مشتري‌هاي اين ابزار استراتژيك به حساب مي‌آيند.

البته پيچيدگي‌هاي خاصي باعث شده‌اند طراحي ابررايانه‌ها ازجمله مشكل‌ترين كارها باشد كه در نتيجه هر كشوري از عهده ساخت آنها برنمي‌آيد. به عنوان مثال يك ابررايانه توليد گرما مي‌كند و بايد خنك شود. اين در حالي است كه خنك‌سازي ابررايانه‌ها مشكل بزرگي است. همچنين اطلاعات نمي‌توانند با سرعتي بيشتر از سرعت نور بين دو جزء يك ابررايانه جابه‌جا شود. به همين دليل، ابررايانه‌هايي كه چندين متر طول دارند بايد داراي زمان پاسخگويي دست‌كم يك‌دهم نانو ثانيه باشد. در نهايت از آنجا كه ابررايانه‌ها مقادير زيادي داده را در مدت زمان كوتاهي مصرف و توليد مي‌كنند، براي اطمينان از اين كه اطلاعات به سرعت منتقل و به درستي ذخيره و بازيابي شود فرآيند خاصي را مي‌طلبد.

3 گام تا ابررايانه ملي
اولين ابررايانه ايراني سال 1380 توسط محققان مركز تحقيقات پردازش‌هاي فوق‌سريع دانشگاه صنعتي اميركبير با بهره‌گيري از فناوري كلاستر با حافظه‌اي برابر 56 گيگابايت و ظرفيت ذخيره‌سازي 5 هزار و 800 گيگابايت به بهره‌برداري رسيد. سيستم عامل مورد استفاده در اين سامانه، لينوكس است و يك نرم‌افزار نيز براي مديريت، نظارت و كنترل سيستم توسط محققان مركز تهيه شده است. اين ابررايانه كه اولين تجربه حضور ايران در جمع كشورهاي صاحب دانش فني توليد ابررايانه محسوب مي‌شود، داراي حداكثر توان پردازشي 860 ميليارد عمل در ثانيه است اين در حالي است كه در قوانين تجارت جهاني، ابررايانه‌هاي قوي‌تر از 190 ميليارد عمل در ثانيه به عنوان كالاهايي راهبردي محسوب مي‌شوند.

گام بعدي محققان كشور در توليد ابررايانه‌ها از سوي پژوهشگران پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي برداشته شد و آنها موفق شدند اولين ابررايانه براي پردازش در حوزه نانو محاسباتي در پژوهشگاه دانش‌هاي بنيادي را راه‌اندازي كنند. هرچند در حال حاضر اين ابررايانه ظرفيت پردازش 500 گيگافلاپ را دارد ولي محققان اين پژوهشگاه اميدوارند بتوانند ظرفيت پردازش را تا يك ترافلاپ (10 به توان 12 عمليات در ثانيه) ارتقا دهند.

اين ابررايانه در واقع محققان و متخصصان حوزه نانو محاسباتي و فيزيك نظري را در مطالعات سيستم‌هاي مولكولي و اتمي، ساخت حسگرهاي فوق‌حساس براي تشخيص و درمان بيماري‌ها، ساخت ربات‌هاي بسيار كوچك، ساخت داروهاي هوشمند، فيزيك زيستي و ساخت اتم‌هاي مصنوعي ياري مي‌دهد. همچنين شبيه‌سازي روندهاي ديناميكي و شبيه‌سازي انباشت هيدروژن ازجمله قابليت‌هاي اين ابررايانه است.

اما در سومين گام، طرح كلان ابررايانه ملي با مركزيت دانشگاه صنعتي اميركبير و دانشگاه صنعتي اصفهان اجرا شده است كه با اين دستاورد، ايران به جمع كشورهاي داراي برترين ابررايانه‌هاي دنيا مي‌پيوندد و در فهرست 500 ابررايانه برتر دنيا قرار مي‌گيرد. اين ابررايانه داراي توان پردازشي 34 ميليارد عمليات در ثانيه، توان گرافيكي 32 هزار ميليارد عمليات در ثانيه و سرعتي برابر 40 گيگابايت است.

به گفته دكتر حسين سالارآملي، معاون فناوري و نوآوري و معاون علمي و فناوري رئيس‌جمهور، اين ابررايانه قابليت پردازش و محاسبات داده‌ها در حوزه‌هاي متنوعي از هواشناسي تا صنايع مختلف را دارد.

سالارآملي ابراز اميدواري كرد با بهره‌برداري از ابررايانه ملي در كشور مجموعه محاسبات سنگين در كشور انجام شود. وي افزود: ساخت اين ابررايانه تحول بسيار اساسي در روند توسعه علمي و فناوري كشور ايجاد خواهد كرد. در واقع قدرت بالاي محاسباتي اين ابررايانه براي محاسبات بسيار سنگين در زمينه هواشناسي، امور دفاعي و ساخت و سازهاي عظيم كاربرد دارد.

از آنجا كه متاسفانه تاكنون اطلاعات مربوط به اين ساخت و سازها در خارج كشور پردازش مي‌شدند، به نظر مي‌رسد با راه‌اندازي اين ابررايانه نياز كشور به خارج در اين حوزه مرتفع شود.